Çeviri Efecan Özcan
Ukrayna’nın insansız hava araçlarını Kola Yarımadası gibi uzak kuzeye nasıl ulaştırdığı henüz ayrıntılı olarak açıklanmadı. Ancak çok uzun mesafeye rağmen, Olenya havaalanının yüksek değerli bir hedef olması şaşırtıcı değil. Buradan kalkan Tu-95MS uzun menzilli bombardıman uçakları, Ukrayna’nın dört bir yanındaki sivil hedeflere çok sayıda ölümcül seyir füzesi göndermek için sık sık güneye doğru uçuyor. 8 Temmuz sabahı Kiev’deki Okhmatdyt Ulusal Çocuk Uzmanlık Hastanesi’ni vuran Kh-101 füzesi muhtemelen Olenya havaalanından kalkan bir uçaktan fırlatıldı.[1]
Geçtiğimiz hafta Olenya yakınlarına en az iki kez İHA saldırıları gerçekleştirildi.[2] Murmansk valisi Andrey Çibis, vatandaşlara İHA’ların ortadan kaldırıldığına dair güvence verdi.[3] Valinin sakin kalması önemli. Onun işi paniğe engel olmak. Yoğun nüfuslu bölgelerde bu her zaman kolay olmuyor. 11 Eylül’de Murmansk şehrinde hava alarmı etkinleştirildi. Yetkililer, sosyal medyanın iki İHA’nın gelişiyle ilgili bilgilerle dolu olduğunu ve Kola Yarımadası’nın her yerinde hava sahasının kapatıldığı sırada alarm çalınmasının önceden planlandığını söyledi.
Olenya’ya taş atımı uzaklıktaki sivil bir maden kasabası olan Olenegorsk’taki insanlar hem uçaksavar silahlarını hem de patlamaları duyabiliyordu. Ağustos ayında havaalanının yanında patlayan modifiye edilmiş bir mikro uçak olan Aeroprakt A-22’ye benzeyen bir şeyin videosu şüpheye yer bırakmıyor.[4] Ukrayna’nın yaklaşık 1800 kilometre kuzeyinde, Kuzey Kutup Dairesi’nin içerisinde Rusya’nın en stratejik havaalanı artık ulaşılabilir bir mesafede.
İlk insansız hava aracı Temmuz ayında kuzeye geldi. Ukrayna İstihbaratı kısa süre sonra havaalanında park halinde bulunan bir Tu-22M3’ün hasar gördüğünü ilan edecekti.[5] Ancak durum hakkında bilgisi olan kaynaklar Barents Observer’a ciddi bir yıkımın görülmediğini söylüyor.
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, Moskova’daki haftalık brifinginde, Ukrayna’nın Rusya’ya yönelik İHA saldırısını “terörizm” olarak nitelendirdi.[6]
Açık olalım. Kola Yarımadası’nda gördüğümüz şey terörizm değil. Bu, Vladimir Putin tarafından emredilen ve devam eden savaşın bir parçası.
Ukrayna’nın Rusya içindeki meşru askeri hedeflere saldırma hakkı uluslararası hukuk tarafından açıkça tanımlanmıştır. Savaş Rusya tarafından başlatılmıştır ve dolayısıyla Ukrayna’nın kendini savunma hakkı vardır. Bu, saldırganın topraklarındaki askeri hedeflere saldırmayı da içerir.
İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana ilk kez Kuzey Kutup Dairesi içerisinde savaş olayları yaşanıyor.
Norveç Dışişleri Bakanı Jonas Gahr Støre’nin 2000’lerin sonlarında safça ilan ettiği “Yüksek Kuzey, Düşük Gerilimler” dönemi çoktan geride kaldı. Oslo ve bölgesel kuzey Norveç iyi niyetle Rusya’nın kuzeyiyle çok taraflı güven ve iş birliği kurmaya çalışırken, Vladimir Putin zaten Kola Yarımadası’nı ve özellikle Kuzey Filosu’nu yeniden silahlandırıyordu.[7]
Ekim ayının sonu, Kızıl Ordu’nun Norveç’in kuzeydoğu köşesini Nazi-Alman işgalinden kurtarmasının 80. yıldönümü. 70. ve 75. yıldönümünün aksine bu sonbaharda ortak kutlamalar olmayacak. Çelenk koymak için ortak bir zemin yok. Putin’in bugün Ukrayna’da Nazizm’le mücadele hakkında anlattığı komplo hikayelerinin, 1941-1945 yılları arasında Nazizm’e karşı verilen savaşın devamı olması iddiasının gerçeklikle hiçbir ilgisi yok.
Putin’in başardığı şey, 80 yıl sonra savaşı Arktik bölgesine geri getirmektir.
Geçtiğimiz hafta Kola Yarımadası’na düzenlenen saldırılar, Rusya’nın Sovyet döneminden bu yana gerçekleştirdiği en büyük stratejik deniz tatbikatı sırasında olması nedeniyle Silahlı Kuvvetler açısından oldukça utanç verici.
16 Eylül’de sona erecek olan Ocean-2024 tatbikatlarının yaklaşık 400 savaş gemisi, denizaltı ve destek gemisini kapsadığı iddia ediliyor. 120 uçak ve helikopterin havada olduğu söyleniyor. Putin tatbikatın aktif aşamasını başlattığında Savunma Bakanı Andrey Belousov, Deniz Kuvvetleri Komutanı Aleksandr Moiseyev ve diğer beş filo lideriyle görüntülü bağlantı yoluyla konuşuyordu.[8]
Acaba korkak başkomutanlarının sığınağında güvende oturup küresel askeri gücüyle övünmesini izlerken ne düşündüklerini merak ediyorum.
Kuzey Filosu, Pasifik Filosu, Hazar Filosu ve Baltık Filosu’nun Sovyet zamanlarındakinin sadece bir gölgesi olduğunu gayet iyi biliyorlar. En azından 2022’den beri ağır kayıplar yaşayan ve Ocean-2024’e katılmayan Karadeniz Filosu’ndan bahsetmek gerekirse.
Tatbikatın bir parçası olarak, uzun menzilli nükleer kapasiteli bombardıman uçakları Barents ve Norveç Denizleri üzerinde uçuşlar gerçekleştirdi. Tu-95MS ve Tu-160 uçakları için Olenya hava üssü önemli bir stratejik değere sahiptir. Bu, Arktik bölgesindeki ileri konuşlanmaları ve Rusya’nın nükleer caydırıcılığının temel bir parçasıdır. Konvansiyonel gücün zayıfladığı, yüz binlerce Rus askerinin Ukrayna’daki savaş alanında öldürüldüğü ve yaralandığı zamanlarda, Moskova nükleer propaganda söylemlerini körüklüyor.
Geçtiğimiz Soğuk Savaş döneminde, Kuzey’de çatışma çıkmayacağına dair bir söz vardı.
Arktik ülkeleri arasında toprak anlaşmazlıkları veya doğal kaynaklara erişim konusunda anlaşmazlıklar yok. Ancak askeri planlamacılar, diğer bölgelerdeki çatışmaların Arktik’e sıçramasına yol açacak faktörlerden korkuyorlardı. Şu anda tanık olduğumuz şey bu korkunun gerçekleşmesidir.
Olenya’ya yapılan insansız hava aracı saldırıları masaya fazladan bir güvenlik boyutu getiriyor. Sadece devam eden savaş için değil. Bu durum aynı zamanda varlıklarını küresel nükleer dengeye bağlı gören ülkeleri de endişelendiriyor. Savaş başlıkları zaman zaman havaalanının yanına yeniden getiriliyor. Dağların daha içlerinde, yaklaşık 20 kilometre ötede, Kola Yarımadası’ndaki tüm gizli nükleer silah depolarının en gizlisi olan Bolşoye Ramozero (Çar Şehri olarak bilinir) bulunuyor.[9] Kasaba, Savunma Bakanlığı’nın 12. Baş Müdürlüğü’nün tam denetimi altında. Bu müdürlük, depolama, teknik bakım ve nakliye dahil olmak üzere Rusya’nın tüm nükleer silahlarından sorumludur.
Ağustos ayında Kursk bölgesine yapılan sürpriz saldırıda olduğu gibi, Ukrayna’nın askeri stratejistleri bir kez daha Rusya’nın özgüvenini alt etmeyi başardı ve savunmadaki zayıf bir noktayı vurdular.
Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, Moskova’nın ilk savunma hamlesi suçlama parmağını Batı’ya doğrultmaktı. Propaganda sesi Mariya Zaharova, “ABD, İngiltere ve NATO topluluğu, Rus topraklarındaki tüm terör saldırılarının arkasındadır.” dedi.
Kuzeyde, FSB (Federal Güvenlik Servisi) bağlantılı Telegram kanalları, insansız hava araçlarından birinin Norveç’ten geldiğini ima etti. Ağustos ayındaki saldırının Finlandiya’ya atfedilmesi gibi. Bu sahte ve tamamen gerçek dışı. Hem Norveç hem de Finlandiya, sınıra yakın hava sahasını iyi bir şekilde gözetliyor. Hiçbir insansız hava aracı ulusal sınırları geçerek Kola Yarımadası’na girmedi.
Dipnotlar:
[1] https://thebarentsobserver.com/en/2024/07/terror-attack-kyiv-childrens-hospital-most-likely-carried-out-bomber-olenya-airfield
[2] https://thebarentsobserver.com/en/security/2024/09/ukrainian-drones-are-way-murmansk-again-closes-airspace
[3] https://t.me/andrey_chibis/5046
[4] https://thebarentsobserver.com/en/2024/08/murmansk-under-drone-attack
[5] https://thebarentsobserver.com/en/security/2024/07/ukrainian-drone-hit-bomber-olenya-airfield
[6] https://mid.ru/ru/press_service/spokesman/briefings/1969094/#4
[7] https://thebarentsobserver.com/en/node/4370
[8] http://en.kremlin.ru/events/president/news/75083
[9] https://thebarentsobserver.com/en/content/satellite-images-show-expansion-nuclear-weapons-sites-kola
