KKTC Başbakanı Ünal Üstel, TC İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın katılımıyla açılışını gerçekleştirdiği Göç Yönetim Merkezi’nin devreye girmesiyle, adanın kuzeyinde artık kaçak öğrenci ve kaçak işçinin olmayacağını söyledi. Üstel, hedeflerinin KKTC’yi Ortadoğu’nun en huzurlu en güvenli, suç oranı en düşük ülkesi yapmak olduğunu belirtti. Kuzey Kıbrıs’ta Ocak ayından itibaren basına yansıyan beş farklı silahlı saldırı olayı gerçekleşti. Hava ve deniz limanlarındaki güvenliği sağlayamadığı için hükümeti eleştiren muhalefetteki Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Milletvekili Sami Özuslu, Kuzey Kıbrıs’ta ithal tetikçi dönemi başladığını ve ülkenin organize suç örgütlerinin hesaplaştığı bir alana dönüştüğünü söyledi. Silahlı saldırı sonucu Girne’de öldürülen Halil Falyalı’nın kara kutusu olarak bilinen Cemil Önal, koruma altında bulunduğu Hollanda’da, Kıbrıslı gazeteci Ayşemden Akın’la konuşmuş ve kara para trafiğinin Falyalı’nın ölümünden sonra da devam ettiğini anlatmıştı. Türkiye’den bazı bürokrat ve siyasetçilerin rüşvet aldığını, kendilerine ait şantaj kasetleri olduğunu söyleyen Önal’ın iddialarını yayınlayan Ayşemden Akın ölüm tehdidi aldı ve birkaç gün sonra da Cemil Önal öldürüldü. Talebine rağmen gazeteci Akın’a hala yakın koruma verilmiş değil.
KKTC KUMARHANE SAYISINDA DÜNYADA LİDER
Tetikçilerin rutin bir şekilde gelip cinayet işleyebildiği Kuzey Kıbrıs, Başbakan Ünal Üstel’in, coğrafyanın suç oranı en düşük ülkesi yapma hedefine hiç de yakın görünmüyor. Bunun yanında ülke, yasa dışı bahis ve kara para aklamanın önemli merkezlerinden biri olarak anılmaya devam ediyor. KKTC hükümeti, adadaki otuzdan fazla kumarhaneyi az bulmuş olacak ki, sayıyı artıracak yeni bir yasayı dün gece yarısı meclisten geçirdi. ‘Şans Oyunları Değişiklik Yasa Tasarısı’ ile yeni ‘şans oyunu salonu’ izni verilmesindeki sınırlama kaldırılıyor, ruhsat süresi 3 yıldan 10 yıla çıkarılıyor. Şehir merkezlerine kumarhane açma yasağı kaldırılıyor. Okullara en az 500 metre mesafe şartı 100 metreye düşürülüyor. 750 yatak kapasiteli her 5 yıldızlı otele kumarhane açma izni veriliyor. KKTC vatandaşlarının casino giriş yasağı fiilen kaldırılıyor, 50 Euro idari para cezası getiriliyor. Kumar gelirlerinin turizme ayrılan payı yüzde 70’ten yüzde 53’e düşürülüyor. Kara para aklama, bilgi saklama, kayıt tutmama gibi suçlarda hapis cezası yerine 5 bin Euro idari para cezası öngörülüyor. Yürürlükten önce onaylanmış yaklaşık 30 tesis de casino izni alabilecek. CTP Milletvekili Sami Özuslu, hükümet tarafından açıklanmadığı için KKTC nüfusunun bilinmediğini hatırlatmakla birlikte kuzeydeki aktif kumarhane sayısının 33 olduğunu açıkladı ve dünyanın farklı ülkelerinden örnekler vererek durumun vehametini ortaya koydu. 9 milyon nüfusa sahip İsviçre’de 20, 5,5 milyon nüfusu olan Norveç’te 7, 10 milyon nüfusu olan Yunanistan’da 8 kumarhaneye izin verilmiş. 84 milyonluk Türkiye’de ise hiç kumarhane yok.
KARA PARA AKLAMADA CASINO KOLAYLIĞI
CTP Milletvekili Doğuş Derya, yasa tasarısına dair KKTC meclisinde yaptığı konuşmada, eski CHP Milletvekili ve Birgün yazarı Fikri Sağlar’ın 1997 yılında TBMM’de vermiş olduğu bilgileri hatırlattı. Sağlar, o dönemde kumarhanelerin kara para aklama aracı olarak kullanıldığını ve bu yöntemlerin yıllar içinde Türkiye’den Kıbrıs’ın kuzeyine taşındığını aktarmıştı. Çünkü Türkiye, KKTC’nin aksine, uluslararası hukuk ve denetim mekanizmalarının içinde bir devletti. KKTC hükümetinin, hali hazırda 33 olan kumarhane sayısını ikiye hatta belki üçe katlayacak yasa tasarısı genel kurulda oylandı. Yasadışı faaliyetlerden elde edilen gelirlerin yasal olarak elde edilmiş gibi mali sisteme sokulmasının amaçlandığı para aklamada casino&kumarhaneler, diğer pek çok yöntemin yanında sıklıkla kullanılan aracılar arasında yer alıyor. Büyük miktarda paralar kumarhanelerde fişlere çevrilebilir, kumar oynanabilir ve kazanç olarak gösterilebilir. Bildirim yükümlülüğü olmayan ülkelerde yüksek miktardaki yasa dışı nakit para casino çeklerine dönüştürülüp sonrasında istenildiği zaman çekilebilir veya transfer edilebilir. Ana muhalefet partisi CTP ile UBP-DP-YDP koalisyon hükümeti arasında mecliste sert tartışmaların yaşanmasına neden olan yasayla ilgili olarak sol parti ve örgütler de bir bildiri yayınlayarak tepki gösterdi. Kıbrıs’ın kuzeyini açık bir suç merkezine dönüştürecek olan yasa tasarını reddederek hali hazırda faaliyette olan tüm kumarhanelerin ülkeden sökülüp atılmasını talep ettiler.
‘PARANIN KAYNAĞINI SORMAM GEL’ KANUNU
KKTC hükümetinin, ekonomiyi canlandırmak ve vergi gelirlerini artırmak amacıyla meclis gündemine taşıdığı bir diğer tartışmalı konu ise ‘Yurt Dışındaki İtibari Paraların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Yasa Tasarısı’. Tasarıya göre, yurt dışında bulunan döviz ve/veya Türk Lirası cinsinden finansal varlıklarını KKTC’ye getiren birey ve şirketlere belirli avantajlar sunulacak ve bu yolla devletin vergi gelirlerinin artırılması sağlanacak. Tasarıya dair yapılan eleştirilerin başında, yurt dışındaki kaynağı belirsiz paraların KKTC üzerinden sisteme sokulabilecek olması geliyor. Çünkü yasaya göre, yüzde 3 oranındaki vergisinin ödenmesi koşuluyla para suç geliri olmaktan çıkıyor ve kaynağı sorgulanmıyor. 2020 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın çağrısıyla ‘varlık barışı’ uygulaması başlatılmış ve yurt dışından getirilen TL, döviz, altın vb. varlıkların herhangi bir vergi ödemeyerek sisteme dahil edilmesi sağlanmıştı. Gerçek ve tüzel kişilerin yararlanabileceği uygulamada, söz konusu varlıkların Türkiye’ye getirilebilmesi için vergi mükellefi veya TC vatandaşı olma zorunluluğu da bulunmuyordu. Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi veya fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi halinde varlıkların ülkeye getirilme şartı sağlanmış olacak, gelir veya kurumlar vergisine tabi tutulmayacağı gibi bildirim sonrasında da istenildiği gibi serbestçe kullanılabilecekti.
TÜRKİYE İÇİN YENİDEN GRİ LİSTE RİSKİ
Türkiye 2021 yılında, kara paranın aklanması ve terörizmin finansmanını engellemede eksikleri olduğu gerekçesiyle Mali Eylem Görev Gücü (FATF) gri listesine alındı. Bunda ‘varlık barışı’ düzenlemesinin etkili olduğu düşünülüyor. 2024 yılında, Türkiye’nin FATF gri listesinden çıkışını ‘başardık’ mesajıyla duyuran ilk kişi Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek oldu. Ülke, AKP döneminde gri listeye girmemiş gibi, çıkışı mutlulukla karşılandı ve AKP’nin başarı göstergesi olarak sunuldu. Bu gelişmeyle birlikte uluslararası yatırımcıların, Türkiye’nin finansal sistemine olan güveninin güçleneceği vurgulandı. Gri listede olmak, ülkeye yabancı yatırımı çekebilmek açısından elbette sıkıntı yaratan bir durum. Aynı şekilde bankacılık işlemerini de olumsuz etkiliyor. Kuzey Kıbrıs’ta gündemde olan yasa tasarısı, yurt dışındaki kaynağı belirsiz paraların KKTC üzerinden sisteme sokulmasını sağlayarak yeni bir gri liste riski doğuruyor. Kıbrıs’ta yayın yapan Kanal T’de gazeteci Damla Dabis’e konuşan Bankalar Birliği Başkanı Olgun Önal, uluslararası mali denetim mekanizmalarının dikkate alınmamasının ülkeyi gri listeye döndürme riski taşıdığını söyledi ve KKTC hükümetini uyardı. Önal, Türkiye finans sisteminin bir parçası olduklarına da dikkat çekerek, KKTC’de yaşanacak olası bir yasal boşluğun ya da denetim zafiyetinin Türkiye’yi de dolaylı olarak etkileyebileceğini belirtti. Olgun Önal’a göre bu yasa sadece KKTC’de yerleşik olan, vergi mükellefi gerçek ya da tüzel kişileri kapsamalı. Önal ayrıca, suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi yasasında belirtilen düzenlemelere göre hareket edeceklerini ve bankaların o yasa çerçevesinde uygun bulmadıkları hiçbir parayı kabul etmeyeceklerini söyledi.
AKP destekli KKTC hükümetinin, Türkiye’yi yeniden gri listeye alabilecek bu hamle ile amaçladığı eğer devletin boş kasasını doldurmak ise astarı yüzünden oldukça pahalıya gelecek bir işe kalkışmışa benziyorlar. Kara para merkezlerinden biri haline gelen KKTC, bu yeni yasal düzenlemelerle, egemen devlet olduğuna kimseyi inandıramadığı dünyada daha da gri bir alana düşecek. Hükümet dediği gibi, Kuzey Kıbrıs’ı bölgenin en huzurlu en güvenli ülkesi mi yapacak, yoksa baştan ayağa kumarhanelerle doldurup kaynağı belirsiz paraların aklanmasına aracılık mı edecek karar vermeli. Bütün bunlar, küçük bir ülke için çok büyük çelişkiler.
