Genelde devletler bazı dönemleri iyi kullanır. Örneğin son dönemlerde olduğu gibi, birçok can yakacak kararı tam da hafta sonu tatiline taşırlar. Genelde şu anda yaşadığımız koşul da kullanılır. Biliyorsunuz, önümüz Kurban bayramı. Türkiyede şimdiden tatile girildi. Bizde de tatil olmasa da dondurtma ile moduna sokulduk. Böylelikle tepki getirecek bazı kararlar da en azından normal zamanın dönemine göre çok daha az duyarlılık hale de sokulma şansı çıktı.
Aslında başlangıçta bu tür uygulamalar dikate alınıp konuşulurdu. Fakat, artık normalin de ötesine geçince konu da kabullenip hayat devam etmektedir. Oysa örneğin Türkiyede eflasyon aylık rakamları açıklandı. K. Kıbrısta kumarhaneler yasası daha da serbesleştirip sermayeye kolaylıklarla izin verilmesi de sağlandı. Bunlar en basitiyle ekonomi bakımından ilerisi için de konuşulması gereken konulardır. Bayram haftası sonucu pek de kendine göre olan önemde tartışılmadı. Hat da K. Kıbrısta yasanın nedemek istediği dahi anlaşılma derecesinde düşünülmedi.
Şu andaki koşullar bazı kararlar için zemindir. Öyle da yapılıyor. Türkiye’de enflasyon aylık rakamları iki yönlü açıklandı. Bağımsız bilim adamlarına göre yaklaşık Yüzde dört rakamı açıklandı. Fakat devlet eksenli kuruluş ise sadece yüzde birbuçuk rakamını açıklıyordu. Yılık eflasyon noktası ise bağımsız bilim çevresine göre Y.91 olurken, devlet örgütüne göre Y.35 oluyordu. Yılık fark iki katı. Tabi ki bu rakamların başka anlamı da var. fakat önemli bir ayrıntıya da dokunalım.
Türkiye resmi açıklamasında gıda fiyatları binde yedi düştü. Hemen duyarlı olanlar bir ay öncesi gıda çarşısındaki fiyatları hatırladı. Resmi kuruluşa açıkça “hangi yerde bu fiyat düştü” sorusunu da sordular. Yakında bizde de açıklanacak. Bizde ikili kıyas yapacak durum yok. Bir dönem, benim de sendika yönetminde olduğun zamanda, hem de devletin resmi rakamlarını da alarak yaptığımız deyerlendirmeleri açıklıyorduk. Gariptir ki yinen farklılıklar çıkıyordu. Ozman da açıkça açıklanan eflasyonun ısmarlama olduğunu belirtmekten geri durmuyorduk.
İlgili rakamlar önemli. Doğruluğu tartışılıyorsa iş daha vahim. Çünkü seksenler başında alınan kararla hayat pahalılığı zamanla maaşlara eklenecekti. Rakamın doğruluğu bu nedenle önemlidir. Yine birçok ekonomik ayarı da eflasyonla saydamlaştırdılar. Tabi ki işlerine geldiği gibi de oynandığı kesin. Ama Türkiye deneyimi veya bizim dönemdeki sendika çalışmalarımız gösterdi ki resmi rakamlarda hep oynama vardır. Ona da ısmarlama kavramını koyduk.
Kötü olan şu: insanlar alıştırıldı. Öyle alıştırıldı ki gelen rakamlarla çalışanlar nekadar maaş alacaklarını hesaplayarak yetiniyorlar. Artık rakamın gerçekliği değil eline geçecek olanla sınırı koydular.
İlgili konunun tehlikesini seksenler başında koyduk. Anlatmaya çalışanlardan biriydim. Otomatikleşen rakamla olguların bağlanmasının tehlikelerini söyledik. Örneğin, rakamla oynanacağını ozamandan vurgulandı. Başka tehlike ise sedikaların da pazarlık gücünü kıracağını, toplu sözleşme yerine otomatik keyfi rakamla belirleme olacağını uyardık. Hakını verelim, bazı sendikalar da bu konuda uğraştılar. Fakat
Hazıra açık ve teslimiyet kültürünü ahalimiz öyle alıştı ki mücadele yapmadan hem de arada verilecek artışla çoktan memnun oldular. Bizi “hiçbirşeği beyenmemekle” yine suçladılar.
Gelinen aşama neyazık tarihin bizi yeniden haklı çıkardığı idi. Neoliberal süreçle sendikaları devre dışı brakma, keyfi düzenleme gibi olguyla adeta sistem kendi kuralıyla oynuyor. Nitekim uygulama doğru olsa gelir dağılımında uçurum artmazdı. Bu dahi herşeği açıklamaya yetiyor. Şimdi Türkiyede nekadar alınacak hesabı başladı. Üstelik asgari ücretin de uygulanıp uygulanmayacağı kuşkuları da var. aslında asgari ücret eşitdir eflasyon artışı demek değildi. Ama iş sendikal pazarlığı kaldırma adına bunu da asgari torbanın içine atı. Ama net olan şu, resmi rakamlara zaten güvenilmezdir. Ama işin kolayı olunca da nekadar artışla yetiniliyor. Zaten son Türkiye aylık eflasyon taploları bunu net şekilde anlatır.
****
Şimdi sıra K. Kıbrısta. Ismarlama ne çıkar, göreceğiz. Ama hemen sonra bazıları asgari ücreti gündeme getirecek. Açıklanan eflasyon temel kriterleri olacak. Kimse açıklanan rakamın doğruluğunu sorgulamayacak. Ozaman da egemen sermayenin dilediği gibi atıp tutma alaında at koşturmasına da ses çıkmayacak.
