Peşpeşe iki önemli haber Lübnandan geeldi. Birincisi, Lübnan hükümetinin kararı, tüm silahlı milis gurupların silahlarını teslim etmesi idi. Bu karar elbet, en ufak Lübnan bilgisi olan için, hedef Hizbulah olduğu da hemen anlaşılır. Karara göre milisler silahlarını teslim edecek. Ülkenin kontrolü “ki şimdiğe kadar efsanesi dahi okunmayan” ordu tarafından oluşturulacaktı. İsrailin işkal etiği veya milislerin elindeki Güney Lübnan topraklarına da Lübnan ordusu uyerşeşecek. Sanki güle oynaya girip istediği yeri bonbalayan İsrail buna uyacakmış gibi algısı da işin palavra ironiği kadar olacak olanaktır.
Bu gelişmelerden önce gelen tutumlar da önemlidir. Amerikanın bölge temsilcisinden tutun, Suriyedeki cihatçı rejime dek Lübnan hep parmak işaret edilen yerdi. Hat da bazı senaryolarda parçalanacak Suriye ile Lübnan ortak bazı projeler de çekinilmeden seslendiriliyordu. Hizbulaha karşı hareket etmede bu defa eğer kjulanıma açık ise birçok Lübnanlı kesim ve Suriyedeki cihatçılar birlikte hareket edecekti. Zaten eskiden beri Lübnandaki Hizbulah hedefti. Özellikle ikibinaltıdaki İsrail işkalini önlemedeki tutumdan sonra, hep Hizbulahı tasfiye kararları ulusalaştırılanın ötesin yayıldı. Amerika ve İsrail hep bunu talep ediyordu. Fakat, Lübnandaki işkalere karşı Hizbulahın direnmesi ise seçeneksiz olması nedeniyle de bu yapılamıyoru. Taki geçen yıl yaşanan kirli karanlık olaylara dek..
İkinci haber de bize pek yabancı olmayan olaydı. Lübnan ordusu kontrol ederken, bir yerde patlama olur ve ilk belirlemelere göre altı kişi ölür. Hemen resmi makamlar Hizbulahı işaret yaptılar. Tıpkı önceki olaylardaki gibi. Fakat bu provakasyonlarda ilk hedef Hizbulah konulup saldırılar olurken, ardından gelişen bilgilerle olayın genelikle altından İsrail veya daha batılı ajan kesimleri işaret etme pratiği de zengindir.
Bu iki gelişme ise resmen yeni Ortadoğu dansında, bu defa yaralı halde olan, destek lojistiği kesilen Hizbulahın tasfiye edilmesi yine gündeme gelecek. Üstelik bu zeminde oynamaya hazır epey aktör de var. mezhepsel çizgi veya batılılara yaranma gibi epey örgüt işdahlı. Üstelik yine Amerikadan israile epey güç de mudahaleğe açık. Ateşkes ilanına rağmen İsrail dilediği Lübnan yerlerine girip çıkıyor, füzeler yağdırıyor. Anlaşma falan da takılmıyor. Fakat Lübnan kamuoyu şu noktada hala tereddütlü: işkalere karşı direnecek, iiçte güvenliği sağlayacak önemli örgüt Lübnan ordusu değil hala Hizbulah olmaktadır. Eğer konu salt Lübnan ordusu hapacak denilirse de Hizbulahın tasfiyesi kolay kolay yapılamayacağı da belirtiliniyor. Ama en ilginç öneri şu: Lübnanın işkal altındaki yerlerden israilin çekilmesidir. Hem de dilediği zaman bölgede istediği işkali yapan İsrail gelişmeleri etrafta uçuşurken.*****
Yukarda özetlediğim gelişmeler bize yeniden Lübnanın kaynatılacağını gösteriyor. Üstelik Hizbulah bu defa epey hırpalandı. Destek alacak kesim de pek yok. Kamuoyu ise bölgedeki hegemonya mücadele çizgisinde. Öyle ki birçok ülke direk rol almaya da hazır. Ama, Lübnanda önemli örgütlü askeri güç de Hizbulahtır. Düne dek israilin bile cepede yenemeyip, binbir kaleşlikle yaptığı katliyamlarla örgütü yaraladı. Örgüt ise tüm zorlamalara karşın, silahı braktığı anda Lübnanın darmadağın olacağının farkında. Fakat, çok kötü zamanda da kısıldı.
Bir ufak hatırlatma: ben yetmişsekizden beri Ortadoğu üzerine araştırma yaparken, Kıbrıs ve Lübnanı ayni sömürgessel katagoriye koyuyordum. Dilendiği anda işkal edilecek, müdahalelerin bol olacak şekilde zayıf ve parçalı etnik devlet yapısıyla yapılandırıldığını hep vurguladım. Lübnan da bunun hep acılarını yaşadı. Etnik dini ayrımlı paylaşım zayıf devlet, hep dış işkalere uğrama koşullarını da kolaylaştırdı. Bu koşulları biraz kıran yapılardan birisi de Hizbulahtır. İsraile bölgede ilk yenilgiği tatırıp geri çektiren güç halindeydi. Buda Hizbulahı hep namlunun ucuna koydurdu. Direniş hatının kırılması hedefli öne çıktı. Şimdi bölgede kurulan geniş dans alanında Hizbulahın çoban olarak kalması da istenmiyor. Değişen dengeler ile gelecek açık müdahale durumları Lübnanı da yeniden şekillendirme çizgisine getirdi. Bu defa içten müttefiklerle Hizbulaha karşı bir hareketin olması sürpriz değildir. Neyazık bu amaçla birçok karar alındı. Bazı ülkeler hem de Lübnanın bütünlüğü adına uymaya hazır. Mezhepsel bakış ile emperyalist işbirlikçiliğin Lübnan aynasındaki resmi böyle.
Bakalım ortadoğunun küçük ölçeği Lübnan bu son hamlelerde ayakta kalacakmı? Lübnanın birliği denilirken, aslında daha dış müdahaleğe açık, ötekilerle birleşme zeminine nekadar çekilecek. Bunları fazla konuşulmasa da son Suriye oynunda dahi İsrail merkezli Hizbulah tasfiyeli politikanın olduğunu da akılda tutalım. Gidişatla ülke nereye gideceği ise bir karabasan hikayesine dönme ihtimali hep vardır. Önemli ders ise şimdiğe dek tüm dış işkal girişimleri, ülkeği parçalama provakasyonları, yine tüm ayrışmalara rağmen Lübnan parçalanmadı. Buda önemli başka handikap. Yaşayarak yarının da ne getireceğine tanık olacağız. Olacağız ki benzer koşulları da taşıyan adamız için mutlaka alınacak dersler de bulacağız.
Geçmişten en önemli çıkarsama şu: yukarda belirtiğim gibi; Lübnan tüm işkal girişimleri ile içteki keskin savaşlara rağmen yine de cılızda olsa ortak ülke kalmayı başardı. Bizde bu dahi olmadı.
